Ένα ρεαλιστικό όραμα για τη "Ριβιέρα" της Θεσσαλονίκης

Δημοσιεύτηκε στη Voria.gr στις 21-1-2017

Είναι δεδομένο πως στη σημερινή οικονομική συγκυρία της χώρας μας όπου οι πόροι δεν περισσεύουν και επιτυχία θεωρείτε να πετυχαίνουμε τα στοιχειώδη, όσοι ασχολούμαστε με την Αυτοδιοίκηση δίνουμε έναν άνισο αγώνα. Ως Αντιδήμαρχος του Δήμου Πυλαίας Χορτιάτη δεν αρκέστηκα «στο κλείσιμο της τρύπας» στο οδόστρωμα, στην έναρξη λειτουργίας της Πολεοδομίας στην Πυλαία, ούτε μεταξύ άλλων στην συμβασιοποίηση ενός κουτσουρεμένου τεχνικού προγράμματος με έκπτωση 50% ώστε να μπορεί να βγει ο προϋπολογισμός. Παράλληλα με τις υποχρεώσεις της θέσης με την οποία με τίμησε ο Δήμαρχος και τον σχεδιασμό που χαράξαμε με την επανεκλογή μας, οραματίστηκα.  Με την απαραίτητη και πολύτιμη βοήθεια των υπηρεσιών μελέτησα καλύτερα την περιοχή μας που εκτείνεται από τον ορεινό Χορτιάτη και καταλήγει στην παραλία της Πυλαίας, και τόλμησα να ονειρευτώ. Και επειδή τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα μόνο όταν τα μοιράζεσαι, θα σας βάλω να συμμετέχετε νοερά σε μία όμορφη εικόνα που πιστέψτε με μπορεί να υλοποιηθεί.

Φανταστείτε λοιπόν στα νότια του Δήμου μας, στην Πυλαία μέσω της οποίας εισπράττουμε σχεδόν το 50% των δημοτικών τελών μας και δραστηριοποιούνται πάμπολλες εμπορικές επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες, να αποκτούσαμε «εκ του θαύματος» ένα προσβάσιμο παραλιακό μέτωπο με μαρίνα, συνδετήριες οδούς, αθλοπαιδιές, ξενοδοχείο, αγορά, ποδηλατοδρόμο, αίθουσες ψυχαγωγίας, θαλάσσια συγκοινωνία, ακόμα και στάση μετρό.

Φανταστείτε ακόμη και μία εικόνα ενός ενιαίου θαλάσσιου μετώπου της Θεσσαλονίκης μας πολεοδομικά ρυθμισμένου, που θα περιλαμβάνει τον Δήμο Αμπελοκήπων-Μενεμένης (έχει ΓΠΣ του Ν.2508/97, υπό δημοσίευση) τον Δήμο Θεσσαλονίκης (έχει εγκεκριμένο ΓΠΣ του Ν.1337/83 και υπό εκπόνηση ΓΠΣ του Ν.2508/97 στο Β1 υποστάδιο του) τον Δήμο Καλαμαριάς (έχει ΓΠΣ του Ν.2508/97 εγκεκριμένο και δημοσιευμένο στο ΦΕΚ) και τον Δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη (έχει ΓΠΣ του Ν.2508/97, υπό δημοσίευση εδώ και τρία χρόνια!!).

Περπατήστε νοερά από το Καλοχώρι ως το Αεροδρόμιο «Μακεδονία», και ανεβείτε σε ένα ποδήλατο για βόλτα ή για να μεταφερθείτε στη δουλειά σας. Βρείτε διέξοδο προς τη θάλασσα με προσβάσιμο ναυταθλητισμό και υποδομές. Διασκεδάστε σε πλωτές εξέδρες και επισκεφτείτε τις μαρίνες για χρήση σκαφών και ψυχαγωγία.

Όχι δεν είναι παραμύθι. Δεν είναι πολιτική ανέξοδη διαφήμιση μιας Ριβιέρας της Θεσσαλονίκης, ούτε εξαγγελία τύπου αερόστατου Μπουτάρη και θα εξηγήσω αναλυτικά γιατί.

Καταρχήν όπως ανέφερα παραπάνω το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο περιλαμβάνει τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΓΠΣ) των όμορων Δήμων που είτε ολοκληρώθηκαν, είτε βρίσκονται υπό έγκριση εδώ και πολύ καιρό χωρίς προφανή αιτία. Είναι δεδομένο ότι θα απαιτηθούν μελέτες για την υλοποίηση της ανάδειξης του θαλασσίου μετώπου που ενδεικτικά περιλαμβάνουν πολεοδομικές μελέτες επέκτασης – αναθεώρησης του Δήμου Θεσσαλονίκης, πολεοδομικές μελέτες επέκτασης του Δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη, μελέτες αστικού σχεδιασμού του Δήμου Καλαμαριάς, μελέτη θαλάσσιας συγκοινωνίας και ενσωμάτωση στο υπάρχων συνολικό σχεδιασμό, μελέτη επέκτασης μέσου σταθερής τροχιάς και ενσωμάτωση στον συνολικό σχεδιασμό, μελέτη ΟΛΘ κλπ.

Όλες αυτές οι μελέτες μπορούν να ανατεθούν άμεσα με διαγωνιστική διαδικασία που θα αποφέρει λόγω της σημερινής μνημονιακής πραγματικότητας εκπτώσεις της τάξεως του 60% και άνω. Αποτέλεσμα αυτών των αναθέσεων δε θα ήταν μόνο η εξασφάλιση εργασίας και αντικειμένου μελέτης στον κλάδο των μηχανικών σε τοπικό επίπεδο και όχι μόνο, που ας μην ξεχνάμε πόσο έχει πληγεί από την επτάχρονη οικονομική συρρίκνωση, αλλά πάνω από όλα η προετοιμασία για ένα ενιαίο έργο πνοής που θα αλλάξει ριζικά την εικόνα της πόλης μας.

Σύμφωνα με την ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία και ειδικότερα με τον Ν.4269/2014 (ΧΩΠΟΜΕ) αλλά και με τον νέο νόμο που τον αντικατέστησε, το μοναδικό εργαλείο που μπορεί να παράσχει θεσμική κάλυψη και πλήρη προστασία για το σύνολο των προτεινόμενων ρυθμίσεων και των αλληλοεξαρτήσεων μεταξύ τους, είναι το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο (ΕΧΣ) του άρθρου 8 του Ν.4269/2014. Τα ΕΧΣ καταρτίζονται «για τη χωρική οργάνωση και ανάπτυξη περιοχών ανεξαρτήτως διοικητικών ορίων που μπορεί να λειτουργήσουν ως υποδοχείς σχεδίων, έργων και προγραμμάτων υπερτοπικής κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας ή για τις οποίες απαιτείται ειδική ρύθμιση των χρήσεων γης και των λοιπών όρων ανάπτυξής τους».

Από τα παραπάνω συνάγεται επομένως εύκολα, πως ο νόμος παρέχει έναν πάγιο/ επίσημο τρόπο για την χωροθέτηση μεγάλων και ενδεχομένως επιβαρυντικών δραστηριοτήτων που στο προγενέστερο πλαίσιο ήταν κατά κανόνα εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία. Η εκπόνηση και έγκριση ΕΧΣ, το οποίο εγκρίνεται με Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ), θωρακίζει θεσμικά στον μέγιστο βαθμό το σύνολο του περιεχομένου για το θαλάσσιο μέτωπο, ασχέτως της πορείας ολοκλήρωσης και έγκρισης των ΓΠΣ του Ν.2508/97 των εμπλεκόμενων Δήμων, που άλλωστε θα λειτουργήσουν για τις υπόλοιπες περιοχές των παραπάνω Δήμων.

Για να επανέλθουμε στην πραγματικότητα θα αναρωτηθεί κανείς που έχει ασχοληθεί με το θέμα πως είναι δυνατόν να γίνουν αυτά όταν χωρίς πολεοδομικό σχεδιασμό εξακολουθεί να βρίσκεται περισσότερη από τη μισή Ελλάδα. Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα (Καθημερινή «Χωρίς πολεοδομικό σχεδιασμό», Γιώργος Λιάλιος, 19.12.2016) στα 17 χρόνια που ίσχυσε το προηγούμενο νομικό πλαίσιο για την εκπόνηση των γενικών πολεοδομικών σχεδίων ολοκληρώθηκε μόλις το 16% των μελετών που ανατέθηκαν, ενώ ακόμα 31% βρίσκεται σε εξέλιξη. Χαρακτηριστικό είναι ότι το πρώτο γενικό πολεοδομικό σχέδιο εγκρίθηκε... 10 χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου! Με το δε ισχύον εδώ και μια διετία πλαίσιο, που μάλιστα πρόσφατα αντικαταστάθηκε, δεν εγκρίθηκε κανένα νέο πολεοδομικό σχέδιο, αφού δεν είχαν καθοριστεί οι απαραίτητες προδιαγραφές.

Τι είναι αυτό λοιπόν που φταίει για να γίνει το όνειρο πραγματικότητα και να επέλθει μια υπερτοπική ανάπτυξη στην Θεσσαλονίκη μας; Μελέτη που εκπονήθηκε από την αρχιτέκτονα Σουλτάνα Βεζυριαννίδου (η οποία εργάζεται στη διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας- Θράκης)  καταλήγει ως εξής: «Ως γενικό συμπέρασμα μπορεί να υποστηριχθεί ότι το όλο σύστημα κατάρτισης, παρακολούθησης, επίβλεψης και έγκρισης των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ είναι χαοτικό και ανεπαρκές, δυσλειτουργικό και αναποτελεσματικό σε κάθε επίπεδο και χαρακτηρίζεται από αδυναμία συνεργασίας μεταξύ φορέων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και τοπικών κοινωνιών».

Η έλλειψη συνεννόησης των Δημάρχων της, από μερικούς αποκαλούμενης, Μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης είναι δεδομένη και πολλές φορές στηρίζεται σε έλλειψη εμπιστοσύνης λόγω παρελθόντος. Η πραγματοποίηση κατά το παρελθόν - και δυστυχώς συνεχίζεται ακόμη -  αποσπασματικών μελετών από διάφορους φορείς που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους είναι ενδεικτική της αντιμετώπισης κάθε οράματος. Η λοξοδρόμηση σε κάθε σχεδιασμό λόγω εναλλαγής της πολιτικής σκυτάλης και τον αντίστοιχων προσώπων είναι η βασική αιτία του χαμένου χρόνου για την πόλη μας. Η έλλειψη συνεννόησης η μόνη αιτία κάθε καθυστέρησης.

Η σημερινή πραγματικότητα ωστόσο δεν επιτρέπει άλλες καθυστερήσεις. Μια πόλη μοναδική σε ομορφιά και πολυπολιτισμική ταυτότητα, που δεν κατάφερε να έχει Ρυθμιστικό Σχέδιο και παλεύει ακόμη να δει τι θα κάνει με το Λιμάνι και την Διεθνή Έκθεση δεν έχει περιθώριο μεμονωμένης πολιτικής ατζέντας.

Προσωπικά ως πολίτης αυτής της πόλης αλλά και ως ένας από τους πολλούς αιρετούς που βιώνω την πραγματικότητα της μη αυτοδιοίκητης Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σας κατέθεσα το όνειρο μου. Και αν ο Βραζιλιάνος συγγραφέας  Πάουλο Κοέλιο (Paulo Coelho), έγραψε στον Αλχημιστή τη  διάσημη πια φράση «Όταν θέλεις κάτι, όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να τα καταφέρεις», εγώ ταπεινά προσκαλώ όλους τους Θεσσαλονικείς Αλχημιστές απλά να συνεννοηθούμε.

Πάρης Τσογκαρλίδης

Πρώην Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών & Πολεοδομίας Δήμου Πυλαίας Χορτιάτη

Επενδυτικός Σύμβουλος & Ηλεκτρολόγος Μηχανικός