δημοσιεύτηκε στον Ελέυθερο Τύπο στις 31/5/2018
Αν κάποιος αναζητούσε σήμερα να
ταξινομήσει τις χώρες της Ευρώπης σε κλίμακα μέτρησης του χρέους ως ποσοστό του
ΑΕΠ θα έβρισκε το αυτονόητο αποτέλεσμα πως η Ελλάδα είναι πρώτη σε αυτή την
κακή μέτρηση με ποσοστό 178%. Ακολουθούν η Ιταλία (131%), η Πορτογαλία, το
Βέλγιο, η Ισπανία, η Κύπρος και η Γαλλία πριν φτάσουμε στον μέσο όρο της ΕΕ
(86,70%). Με άλλα λόγια έχουμε σχεδόν διπλάσιο χρέος ως προς τον παραγόμενο
πλούτο μας από ότι ο μέσος όρος μιας Ευρωπαϊκής χώρας. Μάλιστα σε ονομαστική
τιμή το χρέος μας είναι περίπου 344 δις ευρώ όταν το ΑΕΠ μας είναι 187 δις.
Το χρέος μας είναι μη
διαχειρίσιμο και τα θεωρητικά πρωτογενή θηριώδη πλεονάσματα δυσκολεύουν την
ταχύτερη ανάπτυξη της χώρας. Παράλληλα λογικές με γαλλικό αέρα που προτείνουν
μείωση του χρέους όταν το ΑΕΠ μας δεν τρέχει ανάλογα με τα προσδοκόμενα υποθάλπει
ακόμη περισσότερο την δυνατότητα να ακολουθήσουμε πολιτικές ακόμα πιο
αναπτυξιακές.
Κατά την εκτίμηση μου κανένα
κρατικό χρέος δεν είναι βιώσιμο υπό προϋποθέσεις και ιδιαίτερες συνθήκες. Σήμερα
το μέσο προφίλ αποπληρωμής των ευρωπαϊκών δανείων είναι 28 χρόνια και ο ESM
(Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης) προτείνει με τις κατάλληλες παρεμβάσεις να
επιμηκυνθεί στα 32,5 χρόνια αλλά σταδιακά. Ποιος αλήθεια πιστεύει ότι μέσα σε
αυτά τα χρόνια όλα θα βαίνουν καλώς, οι χώρες θα έχουν έναν καλό και συνεχή μέσο
όρο ανάπτυξης και οι υποχρεώσεις θα αποπληρώνονται στο διηνεκές. Αν αυτό ίσχυε
δεν θα υπήρχαν διακυμάνσεις στο κόστος δανεισμού των χωρών και φυσικά θα είχαμε
έναν ουτοπικό «μετακαπιταλισμό» που προφανώς οι όποιες κυκλικές κρίσεις θα ήταν
καταχωνιασμένες στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.
Αν έπρεπε για λόγους αξιολόγησης
των προθέσεων και δηλώσεων του ΔΝΤ να καταστήσουμε βιώσιμο το δημόσιο χρέος
μας, θα έπρεπε να αποδεχτούν οι εταίροι μας ένα νέο κούρεμα της ονομαστικής του
αξίας. Ας μην ξεχνάμε πως μετά την δύσκολη περίοδο της ένταξης μας στο
μηχανισμό στήριξης, της πρόσκλησης του ΔΝΤ και το γνωστό PSI, έχουμε κάνει το χρέος μας «οικογενειακή»
υπόθεση, όπου η οικογένεια μας είναι η «κακή» για πολλούς Ευρώπη. Αυτό σημαίνει
πολύ απλά πως από τον συστημικό κίνδυνο που προκαλούσε το χρέος μας καθώς ήταν
σε χέρια ιδιωτών, δηλαδή τραπεζών, θεσμικών επενδυτών και άλλων επενδυτών
πέρασε κατά το πλείστον στα χέρια των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Θεωρώ πως είναι απίθανο να συμβεί
νέο κούρεμα χρέους καθώς δύσκολα τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια θα υπερψήφιζαν νέα
δανεικά και αγύριστα για την χώρα μας ιδιαίτερα την συγκεκριμένη περίοδο που
αυξάνεται ο κίνδυνος της Ιταλίας (Italexit) μετά τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών.
Τι θα συμβεί επομένως και μάλιστα σε τάχιστο χρόνο;
Καταρχήν θα
εφαρμοστεί μία ημιαυτόματη
εφαρμογή του «γαλλικού κλειδιού», δηλαδή της δυνατότητας η Ελλάδα να μεταφέρει στο
μέλλον πληρωμές του χρέους σε χρονιές που έχει χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης ή
στασιμότητα . Πιθανότητα θα γίνει δεκτή η πρόταση για την μη
ενεργοποίηση του μηχανισμού από τώρα αλλά από το 2022. Τότε η Ελλάδα θα κριθεί
συνολικά για το αν έχει επιτύχει τους στόχους που τίθενται αυτό τον καιρό σε
διαρθρωτικό και δημοσιονομικό επίπεδο και θα ενταχθούν στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο
Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2019 -2022 . Αν η Ελλάδα ξεπεράσει χωρίς απώλειες
την δύσκολη πενταετία τότε το μέτρο θα περάσει από τα εθνικά κοινοβούλια και θα
εφαρμοστεί μέχρι και την αποπληρωμή του ευρωπαϊκού χρέους .
Στο υπόλοιπο τεχνικό
κομμάτι τα μέτρα θα συμφωνηθούν εκ των προτέρων στο σύνολο τους αλλά θα
εφαρμοστούν σε δόσεις και αν χρειαστεί με πρώτη την αποπληρωμή του
ακριβού χρέους των περίπου 9 δις προς το ΔΝΤ με χρήματα του υπολοίπου του
δανείου από τον ESM. H επέκταση ωριμάνσεως, η εξομάλυνση επιτοκίων και η
επιστροφή των κερδών των ελληνικών ομολόγων που διακρατούν οι κεντρικές
τράπεζες και η ΕΚΤ θα προχωρήσουν σταδιακά ως το 2022 και πάντα υπό την αίρεση
ότι η Ελλάδα θα τηρεί τα συμπεφωνημένα.
Με αυτή την
συμφωνία σε χαρτί το ΔΝΤ μπορεί να προτείνει την ενεργοποίηση του προγράμματος
του και να κάνει την αξιολόγηση των δικών του προαπαιτούμενων. Με αυτό τον
τρόπο θα παραμείνει και επίσημα επόπτης και στην μεταμνημονιακή εποχή κάτι που
επιθυμούν διακαώς οι Ευρωπαϊκοί μας εταίροι.
Αυτή θα
είναι η καθαρή έξοδος και καλό είναι να συμφωνηθεί το συντομότερο δυνατό καθώς
εξελίσσεται η τέλεια καταιγίδα στις αγορές χρέους και όχι μόνο.
Πάρης Τσογκαρλίδης
Επενδυτικός Σύμβουλος
Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Πυλαίας Χορτιάτη
